Skip to main content

Gązwa

Położenie: gmina Mrągowo. Obszar Natura 2000 Gązwa PLH280011. Torfowisko którego najważniejsza część stanowi rezerwat przyrody "Gązwa" o powierzchni 204,76 ha. Na terenie torfowiska występuje kilkanaście, niewielkich, mineralnych wysp. Na północny wschód od torfowiska znajduje się gytiowisko, które powstało w wyniku osuszenia w XIX wieku płytkiego jeziora z grubą warstwą pojeziornych osadów organicznych. Gytiowisko to było przez długi czas użytkowane jako łąki i pastwiska. Obecnie teren ten uległ zabagnieniu i w większości stanowi nieużytek na którym dominuje roślinność szuwarowa. Roślinność torfowiska posiada układ koncentryczny. Jego obrzeża porasta bór bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum, który w sąsiedztwie rowów melioracyjnych przyjmuje postać zniekształconą będącą efektem zbyt silnego przesuszenia podłoża. Centralną część torfowiska porasta roślinność wysokotorfowiskowa. Dominującym jej składnikiem jest mszar sosnowy Ledo-Sphagnetum. W ostatnich latach w zbiorowisku tym obserwuje się inwazję sosny, która dynamicznie wkracza na ten teren tworząc zwarte drągowiny. Otwarte fragmenty torfowiskowe należą na tym terenie do rzadkości i są to jedynie niewielkie enklawy. Przyczyną procesu zarastania torfowiska jest zaburzenie warunków wodnych. Większość mineralnych wysp porasta bór mieszany Querco roboris-Pinetum, rzadziej bór świeży Peucedano-Pinetum i grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum. Zbiorowiska leśne, które występują na mineralnych wyspach są dość silnie przekształcone w wyniku prowadzonej na nich gospodarki leśnej. Tereny leśne, które znajdują się poza rezerwatem to głównie bór bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum. Na terenach silnie drenowanych przez rowy melioracyjne występują też sztucznie nasadzone świerczyny i brzeziny. Na obszarze gytiowiska dominują szuwary wielkoturzycowe ze związku Magnocaricion. W licznych rowach melioracyjnych rozwija się roślinność wodna oraz szuwarowa ze związku Phragmition. Zaprzestanie koszenia tych terenów sprzyja ekspansji wierzb, które tworzą coraz bardziej zwarte płaty łozowisk Salicetum pentandro-cinereae. Na terenie rezerwatu "Gązwa" występuje 269 gatunków roślin. Wśród nich znajduje się: 13 wątrobowców, 61 mchów, 10 paprotników i 185 roślin kwiatowych. Na uwagę zasługują takie gatunki jak: Dicranum spurium, Dicranum affine, Sphagnum balticum, Sphagnum fuscum, Daphne mezereum, Drosera rotundifolia, Empetrum nigrum. Mimo zaburzenia warunków wodnych i silnej inwazji sosny jest to nadal jeden z najcenniejszych tego typu obiektów w skali kraju. Szczególnym walorem tego torfowiska jest jego wielkość i zachowany na dużej jego części proces torfotwórczy. Do osobliwości tego obiektu należy zaliczyć również masowe występowanie bażyny czarnej Empetrum nigrum oraz dość liczne jeszcze 2 wymierające w Polsce gatunki mchów Dicranum affine oraz Sphagnum fuscum. W celu zachowania torfowiska konieczne jest zablokowanie rowów odwadniających. W projekcie POIS.05.01.00.00-215/09 zaplanowano wykonanie planu zadań ochronnych obszaru Natura 2000 oraz wykonanie urządzeń małej retencji.