Skip to main content

Bagienna Dolina Narwi

Ostoje PTOP

 

Stfera Buforowa NPN, fot. Dariusz OchrymiukOstoja ptaków PTOP "Bagienna Dolina Narwi"
Lokalizacja: dolina Narwi na odcinku od wsi Pańki do m. Choroszcz
Woj.: podlaskie; miasto i gmina Choroszcz; wsie: Pańki, Rzędziany, Rogowo, Rogówek, Babino, Rzędziany oraz Kruszewo i Izbiszcze
Status obszaru: Narwiański Park Narodowy i jego otulina
Powierzchnia: 432,0864 ha

Ostoja zajmuje północną część doliny Narwi, rozciągającą się pomiędzy wsiami Rzędziany i Żółtki (powierzchnia ok. 13,4 km2). Bagienna Dolina Narwi pozostawała typową doliną bagienną do końca lat 70-tych, czyli do czasu regulacji Narwi. Do tego czasu Narew tworzyła złożony układ hydrologiczny oparty na piętrzeniu się wód rzecznych i gruntowych, co powodowało silne i stałe zabagnienie.

Prace związane z regulacją rzeki i melioracją terenów przyległych rozpoczęto w 1970 roku, postępując od ujścia Biebrzy w górę Narwi. Prace zostały wstrzymane w roku 1980 na etapie przekopania nowego koryta do miejscowości kolonia Rzędziany. W konsekwencji tych prac wody gruntowe opadły około 1 m, a w sąsiedztwie nowego koryta Narwi nawet do 1,6 m. Wyraźnie skrócił się czas trwania zalewów. Powyższe zmiany spowodowały obniżenie się powierzchni torfowisk średnio o 35 cm, a maksymalnie nawet o 65 cm. Powyżej linii Ruszczany - Kolonia Złotoria warstwa murszu torfowego wynosi od 8 do 10 cm, a przy korytach nawet do 20 cm.

Okolice Rogówka, Fot. Archiwum PTOP

Na większości obszaru zanikły rozwijające się w warunkach silnego uwodnienia szuwary wodne i turzycowe, niegdyś dominujące na tym terenie, Obecnie tutejszy krajobraz przedstawia dość silnie urozmaiconą mozaiką rozmaitych środowisk, od zachowanych jeszcze fragmentów zabagnień, przez w różnym stopniu podsuszone trzcinowiska, turzycowiska i łąki ziołoroślowe, do łąk uprawnych i pastwisk. Największe zabagnienia zachowały się pod Ruszczanami oraz pod Rogowem, gdzie od kilku lat sztucznie jest piętrzona woda na dwóch starorzeczach.

buforowa

Ptaki: Na opisywanym odcinku doliny Narwi stwierdzono gniazdowanie ok. 90 gatunków ptaków. Jest to liczba stosunkowo wysoka, zważywszy zwłaszcza na stosunkowo niewielką powierzchnię tego terenu. Spośród gatunków ptaków z grupy wodno-błotnych, ptaków drapieżnych oraz niektórych rzadszych gatunków z innych grup ekologicznych występują tu m.in.: bąk (Botaurus stellaris), błotniak stawowy (Circus aeruginosus), błotniak łąkowy (Circus pygargus), wodnik (Rallus aquaticus), zielonka (Porzana parva), derkacz (Crex crex), żuraw (Grus grus), czajka (Vanellus vanellus), bekas (Gallinago gallinago), rycyk (Limosa limosa), krawodziób (Tringa totanus), puszczyk (Strix aluco), uszatka (Asio otus), dudek (Upupa epops), krętogłów (Jynx torquilla), dzięcioł zielony (Picus viridis), dzięcioł czarny (Dryocopus martius), dzięciołek (Dendrocopos minor), świergotek łąkowy (Anthus pratensis), pokrzywnica (Prunella modularis), podróżniczek (Luscinia svecica), droździk (Turdus iliacus), świerszczak (Locustella naevia), strumieniówka (Locustella fluviatilis), brzęczka (Locustella luscinioides), jarzębatka (Sylvia nisoria), remiz (Remiz pendulinus), srokosz (Lanius excubitor).

 

Ochrona: W 1993 roku PTOP wraz z niemiecką Fundacją EURONATUR rozpoczęły wspólne przedsięwzięcie mające na celu renaturalizację sieci rzecznej oraz powstrzymanie degradacji torfowisk. W pierwszej kolejności rozpoczęto wykup gruntów, a następnie przystąpiono do piętrzenia wody na starorzeczach oraz ich odtwarzania, a właściwie odkopywania. W kolejnym etapie prac po 25 latach ponownie połączono starorzecza położone w Narwiańskim Parku Narodowym z odtworzonymi na terenie ostoi oraz rozpoczęto progowanie sztucznego koryta rzeki. Proces ten trwa po dzień dzisiejszy. Obecnie działaniem na które stawiamy największy nacisk jest przywrócenie użytkowania rolniczego łąk i pastwisk. Część gruntów dzierżawimy, a część użytkujemy sami. Co roku areał ten powiększamy o kolejne hektary.

Sponsorzy ostoi: Fundacja EURONATUR, EECONET Action Fund, The Stork Foundation, Fundacja EkoFundusz, Program Małych Dotacji GEF, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku, VOGELSCHUTZ - KOMITEE E.V.