Zadania zrealizowane
Mimo ujemnej temperatury Niecka Gródecko-Michałowska pozostaje gorącym zagłębiem działań naszego Towarzystwa. Jednocześnie na tym terenie jest realizowane kilka zadań, w tym dużych prac budowlanych, wykonywanych w ramach dwóch odrębnych projektów. Niedawno zakończyliśmy jedno z kluczowych zadań projektu dotyczącego ochrony torfowisk – przywrócenie właściwych stosunków wodnych na terenie i w otoczeniu rezerwatu Rabinówka. Powstały 4 budowle piętrzące, w tym imponujący jaz na Cieku Tartacznym oraz zasypano ponad 2 km rowów melioracyjnych odwadniających torfowisko. Warunki pogodowe, jak zwykle w naszych pracach, nie rozpieszczały wykonawcy. Intensywne opady deszczu we wrześniu utrudniły rozpoczęcie zadania. Mimo trudnych początków inwestycja została zakończona w terminie. Niestety następnego dnia po odbiorze końcowym, jaz jak i zasypane rowy, znalazły się pod śniegiem, więc efekty prac możemy zademonstrować już tylko na fotografiach. Najważniejsze dla nas są jednak efekty ekologiczne wykonanych zadań, liczymy że pierwsze korzystne dla przyrody Niecki zmiany zobaczymy już w najbliższym sezonie. A więc, byle do wiosny!
Pierwszą inwestycją, która wpłynęła istotnie na lokalny układ hydrologiczny na terenie Niecki Gródecko-Michałowskiej było wykopanie tzw. Rowu Tartacznego pod koniec XIX w. Największe zmiany w zasobach wodnych tych terenów spowodowały odwodnienia przeprowadzone w latach 1956-57, wykonane na potrzeby wykorzystania torfu do celów gospodarczych – powstały wówczas kopalnie funkcjonujące do czasów współczesnych. Kolejne, zakrojone na szeroką skalę melioracje wykonano w latach 70. i 80. ubiegłego stulecia. Przyczyniły się one do drastycznego obniżenia poziomu wód gruntowych. Konsekwencją przesuszenia i mineralizacji torfu jest zanikanie rzadkich roślin związanych z torfowiskami i wkraczanie niepożądanych zbiorowisk leśnych.
W ramach kolejnych projektów realizowanych na terenie Niecki Gródecko-Michałowskiej likwidujemy rowy melioracyjne. Niestety ze względu na procedury administracyjne i trudne uzgodnienia możemy zasypywać tylko rowy położone na naszych gruntach, zakupionych wcześniej z projektu lub innych dotacji. Przygotowanie formalne zadania do realizacji trwa dużo dłużej niż sama praca koparki, ale powoli i systematycznie zwalczamy kolejne rowy. Maszyny pracują! Do końca roku zasypiemy ponad 2 km rowów w ramach projektu „Ochrona ginących torfowisk w rezerwatach Niecki Gródecko-Michałowskiej na obszarze Natura 2000 Puszcza Knyszyńska”.
Rezerwat przyrody „Gorbacz” o pow. 113,73 ha został ustanowionego jako jeden z najstarszych rezerwatów w Polsce w 1966 roku, pierwszy raz powiększony w 1968 r. Po ponad 40 latach, w 2013 r., dzięki inicjatywie PTOP, udało się przeprowadzić kolejne powiększenie rezerwatu. Nowa powierzchnia to 222,7207 ha. Było to możliwe dzięki funduszom z organizacji Vogelschutz Komitet, która sfinansowała zakup ponad 40 ha torfowisk przez PTOP oraz współpracy Nadleśnictwa Żednia, przekazującego na rzecz powiększenia rezerwatu kolejne ponad 60 ha.
Do końca lutego 2013 r. trwały prace budowlane na terenie rezerwatów Niecki Górecko- Michałowskiej. W ciągu tych kilku jesienno-zimowych miesiecy przełomu lat 2012/2013 wybudowano ponad 60 obiektów małej retencji - głównie zastawek na wszystkich rowach, które znajdują się na terenie rezerwatu przyrody "Gorbacz" chroniącego torfowisko wysokie.
Wreszcie w połowie kwietnia śnieg stopniał i przegrodzone rowy wypełniły sie wodą, a progi i zastawki zaczęły pracować na rzecz przyrody. Równocześnie na wcześniej oczyszczonym z brzozy mszarze pojawiła się od wielu lat niewidziana woda. Liczymy, że teraz na zdegradowane przesuszeniem torfowisko wrócą charakterystyczne gatunki roślin jak np. modrzewnica, żurawina i rosiczka. A w przyszłości być może również cietrzewie?
Budowa obiektów małej retencji stanowi część projektu pt.: "Ochrona ginacych torfowisk w rezerwatach Niecki Gródecko-Michałowskiej na obszarze Natura 2000 Puszcza Knyszyńska".
Misie już śpią, a my się zimy nie boimy. Właśnie trwają intensywne prace budowlane mające na celu poprawę warunków wodnych w rezerwatach Niecki Gródecko-Michałowskiej. Jest to duża kotlina położona na południe od głównego kompleksu lasów Puszczy Knyszyńskiej. Kompleks torfowisk i mokradeł położonych w regionie rolniczym, zmeliorowano i osuszono. Mimo przesuszenia środowiska i wprowadzenia w nim trwałych zmian, zachowały się w wielu fragmentach cenne przyrodniczo siedliska, dla których największym zagrożeniem ciągle pozostaje utrata wody. Do końca lutego na terenie rezerwatów Gorbacz i Jezioro Wiejki oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie powstaną: 64 zastawki, 3 progi, 2 bystrotoki, przepust z piętrzeniem i grobla. Wymienione prace są wykonywane w ramach projektu „Ochrona ginących torfowisk w rezerwatach Niecki Gródecko-Michałowskiej na obszarze Natura 2000 Puszcza Knyszyńska”.
Sekretariat PTOP
ul. Ciepła 17 15-471 Białystok tel./fax.: 85 664 22 55, 85 6754862 sekretariat@ptop.org.pl
Biuro Regionalne w Olsztynie
ul. Murzynowskiego 18, 10-684 Olsztyn, tel./fax.: 89 533 68 66 smenderski@ptop.org.pl
Gospodarstwo rolne PTOP
Żywkowo 7 11-220 Górowo Iławeckie tel./fax.: 89 761 82 07 zywkowo@ptop.org.pl