Dubelt Gallinago media jest średniej wielkości wędrownym ptakiem siewkowym z rodziny bekasowatych. Swym wyglądem bardzo przypomina bliskiego krewniaka – kszyka, jest od niego jednak nieco większy, ma krótszy dziób i więcej bieli na ogonie. Ważniejszy niż podobieństwa i różnice w wyglądzie obu gatunków pozostaje jednak fakt, że dubelt jest od kszyka zdecydowanie rzadszy.
Wiosną wędrowne dubelty można spotkać w Polsce już pod koniec marca, jednak szczyt przelotu przypada na drugą i trzecią dekadę kwietnia. Jesienną wędrówkę ptaki rozpoczynają już w sierpniu. W stosunku do migracji wiosennej, jesienna jest bardziej rozciągnięta w czasie i w Polsce przypada głównie na okres od sierpnia do października. Nie łatwo jednak w tym czasie spotkać dubelty poza miejscami lęgowymi. Spowodowane jest to wyjątkową strategią wędrówkową: dubelty startując z miejsc lęgowych potrafią bez żadnych przystanków lecieć prosto na zimowiska. Uczyniło to dubelta rekordzistą świata pod względem dystansu nieprzerwanej wędrówki. Zupełnie niedawno, bo w 2011 roku, Skandynawowie odkryli, że potrafią one z miejsca lęgowego lecieć bez żadnych przystanków aż do równikowej Afryki. Pierwszy z bohaterów głośnego artykułu w ciągu 84 godzin pokonał dystans 6800 km, a kolejny poruszał się ze średnią prędkością ok. 96 km/h! Co ciekawe podczas wiosennej migracji strategia ta była zupełnie odmienna i ptaki wykonywały kilka przystanków zanim dotarły na lęgowiska.
Rysunek 1. Jesienna (a) i wiosenna (b) migracja trzech osobników dubelta. Źródło: Raymond H. G. Klaassen et al. Great flights by great snipes: long and fast non-stop migration over benign habitats. Biol. Lett. 2011
Dubelt należy do grupy tzw. gatunków wodno-błotnych. Miejsca, w których występuje, to różnego rodzaju obszary bagienne o dość specyficznych cechach siedliskowych.
W Polsce są to najczęściej rozległe torfowiska niskie i łąki zalewowe w dolinach rzek o mniej lub bardziej naturalnym charakterze. Niestety wraz z silnym rozwojem rolnictwa, obszary te stały się coraz rzadszym elementem naszego krajobrazu. Dziś dubelty występują tylko tam, gdzie nie dotarł człowiek, bądź jego tradycyjna kultura rolna pozostaje w harmonii z otaczającą go przyrodą. W Dolinie Górnej Narwi siedliska dubelta stanowią głównie ekstensywnie użytkowane łąki i pastwiska w zalewowej strefie doliny.
Aby odpowiedzieć na pytanie czym żywi się dubelt warto przyjrzeć się jego długiemu dziobowi. U ptaków to właśnie budowa dzioba świadczy zazwyczaj o rodzaju pokarmu jakim się odżywiają. Po co więc dubeltowi taki długi dziób? Otóż sposób w jaki żeruje polega głównie na sondowaniu dziobem w miękkiej glebie lub błocie. Tam na odpowiedniej głębokości znajduje on swoje pożywienie, które stanowią rożnego rodzaju bezkręgowce. Ze względu na duże zapotrzebowanie energetyczne (związane z „rozrzutnym” systemem rozrodczym), dubelt występuje w miejscach szczególnie zasobnych w pokarm. Z niektórych badań wynika, że nawet 90% jego diety stanowią dżdżownice, co pozwala na zaklasyfikowanie go do grona specjalistów pokarmowych.
Tym, co wyróżnia dubelta spośród innych ptaków siewkowych, jest zupełnie odmienne zachowanie godowe. Podobnie jak u cietrzewia, samce dubeltów gromadzą się na niewielkich arenach (tokowiskach), na których demonstrują swoje walory przed samicami. W końcowej fazie toków - prężąc się, rozkładają skrzydła i prezentują swój biały ogon. Wydają przy tym charakterystyczny głos przypominający wydobywające się z nadepniętego torfowiska bąbelki powietrza z towarzyszącymi im subtelnymi świstami . W zależności od warunków przestrzennych i akustycznych odzywające się ptaki można usłyszeć z odległości 80-500 metrów.
Tokowiska zlokalizowane są często na suchszych wyniesieniach o niższej roślinności zielnej, na których gromadzi się przeważnie kilka do kilkunastu osobników. Rytuał ten rozpoczyna się o zmierzchu i z przerwami trwa aż do świtu. Najwytrwalsze samce potrafią tokować bez wytchnienia całą noc, tracąc przy tym nawet do 7% masy swojego ciała! Mogą sobie jednak pozwolić sobie na taką „rozrzutność energetyczną”, gdyż odbycie toków oraz akty kopulacji są jedynym udziałem samców w przedłużeniu gatunku. Nie uczestniczą one bowiem w żadnym z etapów opieki nad potomstwem, a jedynym ich wkładem w rodzicielstwo są przekazane geny. Poza tokowiskami dubelty prowadzą bardzo skryty i raczej samotny tryb życia, chociaż czasem poza sezonem lęgowym można spotkać niewielkie grupki żerujących wspólnie osobników.
Dobrze zamaskowane gniazdo dubelta zlokalizowane jest najczęściej w kępie turzycy lub gęstej roślinności zielnej. Jak większość ptaków siewkowych samica składa przeważnie 4 jaja odbywając jeden lęg w roku. Po 22-24 dniach wykluwają się niemal od razu samodzielne pisklęta (zagniazdowniki), które wodzone przez matkę uczą się żerowania i unikania drapieżników. Młode uzyskują lotność po 21-28 dniach od wyklucia.